नेपाल धितोपत्र बोर्ड (SEBON) ले हालै निजी क्षेत्रको नयाँ स्टक एक्सचेन्जलाई लाइसेन्स दिन र नेपाल स्टक एक्सचेन्ज (NEPSE) को पुनर्संरचना प्रक्रिया अघि बढाउने निर्णय गरेको छ। यो निर्णय नेपालको पूंजी बजारमा महत्वपूर्ण परिवर्तनको संकेत हो।
नेपालमा नयाँ स्टक एक्सचेन्जको स्थापना प्रक्रियामा हालै केही महत्वपूर्ण परिवर्तनहरू भएका छन्। यहाँ यस विषयमा केहि प्रमुख घटनाहरू प्रस्तुत गरिएको छ:
-
लाइसेन्स प्रक्रिया अघि बढाउने निर्णय: मन्त्रिपरिषद्को बैठकले नयाँ स्टक एक्सचेन्जको लाइसेन्स प्रक्रिया अघि बढाउने निर्णय गरेको छ। यससँगै, नेपाल धितोपत्र बोर्ड (SEBON) लाई आवश्यक प्रक्रिया अघि बढाउन अनुमति दिइएको छ।
-
आवेदन दिने कम्पनीहरू: नयाँ स्टक एक्सचेन्जको लाइसेन्सका लागि हिमालयन स्टक एक्सचेन्ज, नेशनल स्टक एक्सचेन्ज अफ नेपाल, र अन्नपूर्ण स्टक एक्सचेन्ज लिमिटेडले आवेदन दिएका छन्।
-
प्रक्रिया स्थगन र पुनः सुरु: अप्रिल २०२३ मा तत्कालीन प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालले प्रक्रिया स्थगन गर्ने निर्णय गरेका थिए। तर, हालैको मन्त्रिपरिषद्को निर्णयसँगै लाइसेन्स प्रक्रिया पुनः सुरु गरिएको छ।
-
सम्भावित लाइसेन्स वितरण: SEBON का एक वरिष्ठ अधिकारीका अनुसार, तीनमध्ये कुनै एक कम्पनीलाई लाइसेन्स दिइने सम्भावना छ, जसको मूल्याङ्कन योग्यताका आधारमा गरिनेछ।
यसबारे विस्तृत जानकारी यस प्रकार छ:
१. नयाँ स्टक एक्सचेन्जको लाइसेन्स दिने प्रक्रिया:
नेपालमा निजी क्षेत्रको नयाँ स्टक एक्सचेन्ज स्थापनाका लागि नेपाल धितोपत्र बोर्ड (SEBON) ले लाइसेन्स दिने प्रक्रिया अघि बढाएको छ। यसका लागि विभिन्न कम्पनीहरूले आवेदन दिएका छन्, र SEBON ले ती कम्पनीहरूको योग्यताको मूल्याङ्कन गर्दै लाइसेन्स दिने तयारी गर्दैछ।
- आवेदन गर्ने कम्पनीहरू:
- हिमालयन स्टक एक्सचेन्ज
- नेशनल स्टक एक्सचेन्ज अफ नेपाल
- अन्नपूर्ण स्टक एक्सचेन्ज लिमिटेड
यी कम्पनीहरूले सेबोनसँग आवेदन दिएर नेपालमा नयाँ स्टक एक्सचेन्ज सञ्चालन गर्नका लागि लाइसेन्स प्राप्त गर्ने प्रक्रिया सुरू गरेका छन्।
- उद्देश्य:
- नयाँ स्टक एक्सचेन्जको स्थापना न केवल पूंजी बजारमा नयाँ प्रतिस्पर्धा ल्याउने छ, तर यसले सस्तो र तीव्र कारोबारी प्रक्रिया पनि सम्भव बनाउने छ। यसले निवेशकहरूको पहुँच सजिलो बनाउने र पूंजी बजारको विकासमा मद्दत गर्ने अपेक्षा गरिएको छ।
२. नेपाल स्टक एक्सचेन्ज (NEPSE) को पुनर्संरचना:
नेपाल स्टक एक्सचेन्जको पुनर्संरचना भनेको यसको संरचना र प्रणालीमा सुधार ल्याउने प्रक्रिया हो, जसका द्वारा यसको कार्यक्षमता र दक्षता बढाउने उद्देश्य राखिएको छ।
३. वर्तमान परिस्थिति र भविष्यका सम्भावनाहरू:
-
नयाँ स्टक एक्सचेन्ज र प्रतिस्पर्धा: नयाँ स्टक एक्सचेन्जहरूको स्थापना र प्रतिस्पर्धाबाट नेपालका पूंजी बजारमा सुधार हुने अपेक्षा गरिएको छ। यो प्रक्रियाले नेपालमा स्टक मार्केटको दृष्यतालाई पनि बढाउने छ र यसले लगानीको लागि नयाँ अवसरहरू खोल्नेछ।
-
NEPSE को सुधार र समृद्धि: नेपाल स्टक एक्सचेन्जको पुनर्संरचनाले यसका सबै क्रियाकलापहरूको क्षमता बढाउने छ। यसले लगानीकर्ताहरूको अनुभव सुधार्ने र बजारको पारदर्शिता र प्रभावकारिता बढाउनेछ।
४. SEBON को भूमिका:
नेपाल धितोपत्र बोर्ड (SEBON) यस सबै प्रक्रियामा महत्वपूर्ण भूमिका निभाउने छ। SEBON न केवल नयाँ स्टक एक्सचेन्जको लाइसेन्स दिने छ, तर यसको मापदण्ड र निगरानीमा पनि सुधार ल्याउने छ। यसले यस क्षेत्रको नियमन र नियन्त्रणमा सुधार ल्याउनेछ।
निष्कर्ष:
नेपालमा नयाँ स्टक एक्सचेन्जको स्थापना र NEPSE को पुनर्संरचना, दुई प्रमुख परिवर्तनहरू छन् जसले नेपालको पूंजी बजारको भविष्यमा ठूलो प्रभाव पार्ने छन्। यसले एक नयाँ र प्रतिस्पर्धी बजारको सृजना गर्नेछ र लगानीकर्ताहरूको लागि प्रोत्साहनको काम गर्नेछ। SEBON र नेपाल सरकारको यी निर्णयले पूंजी बजारको समृद्धिमा ठूलो योगदान पुर्याउने आशा गरिएको छ।
